Józef Musioł, znany również jako Joseph Musiol, to postać, która odegrała znaczącą rolę w historię Górnego Śląska. Urodził się 22 czerwca 1865 roku w Mikołowie, a zmarł 27 maja 1940 roku w Rokitnicy. Był politykiem, działaczem społecznym oraz związkowym. Jako sekretarz Katolickich Związków Zawodowych w Bytomiu, Musioł pełnił istotną rolę w organizacji i reprezentacji pracowników, przyczyniając się do poprawy ich warunków pracy.
W latach 1918–1921 był członkiem zarządu Katholische Volkspartei Górnego Śląska, co świadczy o jego zaangażowaniu w życie polityczne regionu. W czasie swojej kariery, zyskał miano radnego miasta Bytomia oraz posła pruskiego Landtagu w latach 1919–1922. Jego wkład w politykę górnośląską obejmował również funkcję sekretarza i kierownika propagandy, a następnie sekretarza generalnego Związku Górnoślązaków - Bund der Oberschlesier.
Dzięki swojej pracy, Józef Musioł zyskał uznanie jako ważna postać w obszarze polityki i związków zawodowych, pozostawiając trwały ślad w historii regionu.
Życiorys
Do zakończenia I wojny światowej
Józef Musioł urodził się w skromnej rodzinie robotniczej, co mocno wpłynęło na jego późniejsze życie i działalność polityczną. Po ukończeniu szkoły podstawowej rozpoczął pracę jako robotnik w kopalni. Następnie spróbował swoich sił jako kolejarz, by ostatecznie zająć się mierniczymi pracami w górnictwie. W tym czasie zaangażował się również w działalność związkową. W Bytomiu, miejscu jego zamieszkania, objął funkcję sekretarza robotniczego oraz sekretarza w katolickich związkach zawodowych. Jego polityczne zainteresowania zaprowadziły go także do katolickiej partii Centrum (Zentrum), z ramienia której został radnym miasta Bytom.
W Związku Górnoślązaków
W styczniu 1919 roku, aktem współpracy liderów Komitetu Górnośląskiego, powstał ponadpartyjny Związek Górnoślązaków-Bund der Oberschlesier. Głównym celem tej organizacji była walka o niepodległość Górnego Śląska. Wśród współzałożycieli znaleźli się działacze różnych partii, w tym KVP, SPD oraz członkowie katolickich organizacji. Józef Musioł, jako sekretarz katolickich związków zawodowych i członek zarządu KVP, stał się jednym z kluczowych działaczy Związku, a 26 stycznia 1919 roku został posłem w pruskim Landtagu, reprezentując KVP w okręgu 10 – Opole, obejmującym cały obszar pruskiego Górnego Śląska.
Po przejściu niektórych działaczy do obozu polskiego, Musioł, jako sekretarz i kierownik propagandy Związku Górnoślązaków, stał się osobą nr 2 w obozie „wolnokrajowców”, ustępującym jedynie Ewaldowi Lataczowi. Jego praca przyczyniła się do wzrostu poparcia dla niepodległościowych postulatów w Bytomiu, co doprowadziło do powstania nowej niemieckiej partii katolickiej, występującej przeciwko Musiołowi. Działanie Musioła wzbudziło opór wśród lokalnych niemieckich działaczy, co skutkowało intensywną krytyką i wewnętrznymi konfliktami w partii KVP. W rezultacie pojawiły się wnioski dotyczące uznania Górnego Śląska za autonomiczną część Niemiec, co prowadziło do dalszych napięć i sporów.
Szczególne napięcia wystąpiły po oskarżeniach ze strony niemieckiej prasy, która zarzucała KVP separatyzm. Musioł starał się wyjaśnić, że jego osobiste poglądy różnią się od oficjalnej linii partii, co spotkało się z ostrą reakcją ze strony kierownictwa KVP. Musioł i jego zwolennicy, oskarżeni o dążenie do oderwania Górnego Śląska od Niemiec, zostali wezwani do zaprzestania działań, które mogłyby narazić partię na oskarżenia o separatyzm. Jego wpływ na ruch „wolnokrajowców” znacząco hamował wzrost popularności obozu Wojciecha Korfantego.
W sierpniu 1920 roku, podczas konferencji Związku Górnoślązaków w Bytomiu, Musioł został wybrany na przewodniczącego. Prezentacja jego stanowiska w kolejnych spotkaniach ujawniała aspiracje do pojednania Górnoślązaków w obliczu nadciągających zmian politycznych w regionie. 18 sierpnia 1920 roku zwołano konwent delegatów, podczas którego Musioł podkreślił znaczenie jedności regionu w kontekście wciąż rosnącej rywalizacji między różnymi stronnictwami. Wobec antagonistycznych nastrojów w Górnym Śląsku i działań konkurencyjnych organizacji, Musioł głosił potrzebę pojednania, co potwierdził w styczniu 1921 roku, przypominając, że „pojednanie Górnoślązaków jest głównym zadaniem Związku”. Niestety, te dążenia musiały zmierzyć się z propagandą przeciwników, co znacznie utrudniało ich realizację.
Plebiscyt
W marcu 1921 roku Związek Górnoślązaków-Bund der Oberschlesier wysłał delegacje do Warszawy oraz Berlina, by zasięgnąć informacji na temat stanowisk obu państw dotyczących autonomii Górnego Śląska. Tuż przed plebiscytem, Musioł, pełniący rolę kierownika propagandy Związku, poparł niemiecką opcję, podkreślając przy tym, że nie zamierza narzucać tej decyzji innym członkom Związku. W międzyczasie opublikował oświadczenie, w którym argumentował, że Górny Śląsk pozostaje niepodzielny, niezależnie od wyniku plebiscytu. Reakcja na jego słowa w niemieckiej prasie była skrajnie różna, niektórzy oskarżali go o zdradę, podczas gdy inni zauważali jego niemożność stawienia czoła niepewności politycznej.
Plebiscyt, który odbył się 21 marca 1921 roku, wygrał oboz niemiecki, uzyskując 59,6% głosów. Ostatecznie, w odpowiedzi na ten wynik, Musioł wraz z innymi liderami z Bytomia zaapelował o utworzenie niepodległej Republiki Górnośląskiej, podkreślając zróżnicowanie głosów polskich i niemieckich. Niestety, takie działania spotkały się z nieprzychylnością ze strony mocarstw, co spowodowało podział terytorium plebiscytowego między Polskę a Niemcy. Musioł, z kolei, jako jeden z liderów, był zmuszony zmierzyć się z nową rzeczywistością polityczną, budując trudne relacje na polu międzypaństwowym.
Po podziale Ślaska
Po zakończeniu plebiscytu i podziale Górnego Śląska, nastąpiły zmiany w lokalnym przywództwie i działaniu Związku Górnoślązaków-Bund der Oberschlesier. W październiku 1921 roku, po rezygnacji Ewalda Latacza, Musioł przejął przewodnictwo ugrupowania, utrzymując jego wpływy w granicach niemieckiej Prowincji Górnośląskiej. W tym okresie obóz polski zyskał większe znaczenie polityczne, a Musioł nie mógł skutecznie bronić swojego stanowiska jako lider „wolnokrajowców”. W miarę postępu spraw politycznych, Musioł stracił mandat poselski w wyborach w październiku 1922 roku, co podkreśliło jego marginalizację w polityce regionalnej.
Pomimo wycofania się z polityki, Józef Musioł wciąż angażował się w działanie społeczne. Pełnił funkcję kierownika biura obrony prawnej „Katolika” oraz angażował się w działalność Związku Ochrony Lokatorów, a także wspierał koła rolnicze. Jego życie zakończyło się w wyniku udaru mózgu w Rokitnicy w wieku 74 lat, pozostawiając po sobie ślad w historii Górnego Śląska.
Przypisy
- Marek Czapliński, Adam Napieralski 1861-1928 biografia polityczna, Wrocław 1974 r.
- Handbuch für den Preussischen Landtag. Ausgabe für die 1. Wahlperiode (von 1921 ab), Berlin 04.1921 r.
- a b Księga zgonów z 1940 roku, Urząd stanu Cywilnego w Rokitnicy (Standesamt Rokittnitz), Akt nr 151/1940
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Izabela Kloc | Piotr Spyra | Eugeniusz Wycisło | Michał Kopański | Joachim Józef Gnida | Piotr Uszok | Roman Fritz | Łukasz OsmalakOceń: Józef Musioł (polityk)