Borowa Wieś

---

Położenie

Miejscowość ta zlokalizowana jest w południowej części Wyżyny Katowickiej, w obrębie doliny rzeki Kłodnicy. Historycznie, obszar Borowej Wsi stanowił północno-zachodni kraniec ziemi pszczyńskiej, z którą był związany od średniowiecza, podlegając jednocześnie wpływom Górnego Śląska.

Borowa Wieś graniczy z innymi miejscowościami: od północy sąsiaduje zHalembą (dzielnica Rudy Śląskiej), od wschodu z Śmiłowicami, od południa zPaniowami (obie te miejscowości należą do sołectw Mikołowa), a od zachodu sąsiaduje z Paniówkami (gmina Gierałtowice).

Komunikacja

Miejscowość ta znajduje się w strategicznym punkcie, na skrzyżowaniu drogą krajową 44 między Mikołowem a Gliwicami oraz z drogą wojewódzką 925, która łączy Rybnik z Rudą Śląską i Bytomiem. Dzięki takiemu położeniu, dostępność komunikacyjna Borowej Wsi jest znacząca.

W miejscowości funkcjonują również autobusy miejskie, obsługiwane przez ZTM, co dodatkowo ułatwia mieszkańcom oraz przyjezdnym poruszanie się po regionie.

Hydrografia

Obszar Borowej Wsi znajduje się w dorzeczu Odry, co czyni go interesującym miejscem pod kątem hydrografii. Wzdłuż granic miejscowości można spotkać dwie istotne rzeki. Na północnej części Borowej Wsi płynie rzeka Kłodnica, która ma swoje źródło w pobliskich Katowicach i kończy swój bieg w Odrze, w rejonie Kędzierzyna-Koźle.

Jednocześnie, wzdłuż południowej i zachodniej granicy sołectwa, biegnie potok Promna, który jest lewym dopływem Kłodnicy. Te dwa cieki wodne znacząco wpływają na lokalny krajobraz i ekosystem.

Nazwa miejscowości

W najstarszych źródłach historycznych miejscowość znana jest pod określeniem „Neudorf”, co w języku niemieckim tłumaczy się jako „Nowa Wieś”. Takie nazewnictwo jest typowe dla wsi, które zostały założone w epoce nowożytnej.

Na niektórych mapach można znaleźć również nazwę „Bor-Neudorf”. Użycie terminu „Bór” odnosi się do obszarów, które w przeszłości porastały lasy iglaste, a w tej okolicy ich występowanie było dość powszechne.

Historia

Początki miejscowości

Borowa Wieś, niegdyś znana jako Nowa Wieś, została po raz pierwszy wspomniana w dokumentach w 1586 roku. Jej założenie miało miejsce w okresie, gdy po wojnach husyckich nastało znaczące ożywienie gospodarcze. Wiek XVI, pełen pokoju, sprzyjał osadnictwu i rozwojowi wsi. Okoliczne tereny zasiedlane były przez drobnych gospodarzy i chałupników, którzy podlegali księciu pszczyńskiemu. Na początku mieszkało tutaj zaledwie 10 zagrodników, a sama miejscowość stanowiła część klucza wyrskiego pszczyńskich dóbr kameralnych, będąc własnością książęcą. Wśród pierwszych mieszkańców można wymienić Jana Dziembę, a także następnie Macieja i Bartłomieja Dziembę, którzy pojawili się w dokumentach w latach 1718 i 1744.

Przełom XIX i XX wieku

W 1846 roku liczba gospodarstw w Borowej Wsi wzrosła do 26, a w 1910 roku mieszkańców było już 825. W okresie przełomu XIX i XX wieku we wsi zbudowano trzy karczmy, zlokalizowane wzdłuż głównej drogi prowadzącej z Gliwic do Mikołowa, z których dwie przetrwały do dziś. Dodatkowo, w 1919 roku wsi założono chór o nazwie „Jutrzenka”. Mieszkańcy aktywnie uczestniczyli w powstaniach śląskich, odznaczając się odwagą w walkach pod Górą Świętej Anny. W plebiscycie przeprowadzonym w 1921 roku zdecydowana większość mieszkańców opowiedziała się za przynależnością do Polski.

Okres międzywojenny

W 1922 roku Borowa Wieś została włączona do terytorium Polski. W 1931 roku jej populacja wynosiła 1343 osoby. Lata międzywojenne przyniosły miejscowości znaczny rozwój, czyniąc ją ulubionym miejscem wypoczynkowym dla mieszkańców okolicznych miejscowości. Wówczas to organizowano różnorodne zabawy, które odbywały się w dużym ogrodzie niegdysiejszego zajazdu, gdzie obecnie znajduje się ośrodek Caritas Diecezji Katowickiej „Miłosierdzie Boże”.

II wojna światowa

Wojska niemieckie zajęły Borową Wieś w pierwszym dniu konfliktu. W trakcie okupacji nazwy ulic przybrały niemieckie brzmienie. W latach 1941–1943 w Borowej Wsi funkcjonował obóz pracy, gdzie przebywało około 60 osób, głównie żołnierzy radzieckich oraz Polaków pochodzenia żydowskiego. Więźniowie byli wykorzystywani do pracy w pobliskim majątku Paniowy oraz Śmiłowicach. W lesie nieopodal istniał drugi obóz, w którym znajdowało się około 100 jeńców radzieckich, którzy byli zaangażowani w budowę drogi. W styczniu 1945 roku przez wieś przeszedł „marsz śmierci”, podczas którego uciekający żołnierze SS z obozu KL Auschwitz prowadzili wyczerpanych więźniów. Ci, którzy nie przetrwali tej strasznej wędrówki, zostali pochowani na lokalnym cmentarzu, gdzie znajduje się zbiorowa mogiła 39 ofiar Auschwitz.

Zabytki

W Borowej Wsi znajduje się kilka interesujących zabytków, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.

• Kościół parafialny pw. św. Mikołaja (XVIII w.) – to unikalna świątynia drewniana, wzniesiona w konstrukcji zrębowej, otoczona zabytkowymi sobotami. Kościół został przeniesiony do Borowej Wsi w latach 1937-1939 z pobliskich Przyszowic, a jego barokowe wyposażenie zachowało się w znakomitym stanie.
• Dawna karczma (koniec XIX w.) – w przeszłości pełniła funkcję karczmy, obecnie jest siedzibą Ośrodka dla Osób Niepełnosprawnych Miłosierdzie Boże, prowadzonego przez Caritas, który oferuje pomoc lokalnej społeczności.
• Dawna karczma Nowa Wygoda (początek XX w.) – zatrzymała się jedna z trzech karczm, które kiedyś istniały przy ulicy Gliwickiej. Budynek wykonany z cegły, piętrowy, z charakterystycznym dwuspadowym dachem, służy obecnie jako skład materiałów budowlanych.
• Budynek szkoły (1937–1939) – wzniesiony w stylu modernistycznym, teraz pełni rolę siedziby Zespołu Szkół nr 2 im. Jana Pawła II, który obejmuje zarówno Szkołę Podstawową nr 6, jak i Gimnazjum nr 3, stanowiąc ważny element educativo-kulturalny dla społeczności.

Każdy z tych obiektów ma swoją unikalną historię, a ich zachowanie przyczynia się do kulturowego dziedzictwa regionu.

Cmentarz

Na lokalnym cmentarzu można znaleźć mogiłę więźniów oświęcimskich, w której spoczywają ciała 31 osób, które zmarły podczas tragicznego „marszu śmierci” w styczniu 1945 roku. Tych, którzy stracili życie w obozowych warunkach, upamiętnia to miejsce.

Oprócz tej mogiły, na nekropolii znajduje się również grób profesora Andrzeja Szewca, który był znaczącą postacią w lokalnej społeczności.

Postacie związane z Borową Wsią

W Borowej Wsi można odnaleźć wiele postaci, które przyczyniły się do jej kulturowego i społecznego rozwoju. Jedną z najbardziej znaczących jest Robert Gajda (1890-1952), polski ksiądz, kompozytor oraz muzyk, a także rzeczoznawca organowy. Przez wiele lat pełnił rolę wykładowcy w Szkole Muzyki Kościelnej im. św. Grzegorza w Katowicach. Gajda był również założycielem Związku Polskich Chórów Kościelnych Diecezji Katowickiej. Od 1946 roku aż do momentu swojej śmierci, sprawował posługę proboszcza w Borowej Wsi, gdzie został również pochowany przy miejscowym kościele.

Kolejną ważną postacią w historii miejscowości jest Franciszek Blachnicki (1921-1987), polski ksiądz i Sługa Boży, który zapisał się w pamięci wielu ludzi jako założyciel ruchu oazowego. W 1952 roku pełnił funkcję zastępcy w kościele, przyczyniając się do duchowego życia społeczności lokalnej.

Znany jest również Joachim Maj (ur. 1932), wybitny polski żużlowiec oraz dziesięciokrotny złoty medalista drużynowych mistrzostw Polski na żużlu. Jego sukcesy sportowe przyczyniły się do promocji Borowej Wsi na arenie krajowej.

Rekreacja

W otoczeniu malowniczych lasów Borowej Wsi znajdował się kiedyś ośrodek wypoczynkowy „Borówka”, który obecnie został przekształcony w pole paintballowe. To miejsce, pełne energii i emocji, stanowi doskonałą atrakcję dla miłośników aktywnego wypoczynku.

W niedalekiej odległości można natknąć się na stawy Korytnik, które występują w czterech odsłonach: Korytnik I, II, III oraz IV. Te urokliwe zbiorniki wodne są idealnym miejscem do relaksu i cieszenia się naturą.

Warto również dodać, że przez Borową Wieś prowadzi wiele szlaków rowerowych oraz pieszych, co sprzyja aktywności na świeżym powietrzu i eksploracji okolicy. Tutejsze tereny zachęcają do odkrywania swojej kondycji oraz przywitania się z pięknem otaczającej przyrody.

Sport

W Borowej Wsi, od 2003 roku, funkcjonuje klub sportowy znany jako „Burza”. Umożliwia on mieszkańcom angażowanie się w różnorodne sporty, oferując sekcje, takie jak: piłka siatkowa, piłka nożna oraz akrobatyka sportowa.

W miejscowości można również znaleźć nowoczesne boisko do piłki nożnej, usytuowane przy ul. Piaskowej. W bezpośrednim sąsiedztwie boiska znajduje się również boisko do piłki plażowej razem z szatniami, co sprzyja aktywnemu spędzaniu czasu przez mieszkańców.

---

Oceń: Borowa Wieś

---