Edward Andrzej Gorol, urodzony 23 lipca 1930 roku w Mikołowie, a zmarły 10 stycznia 2003 roku w Warszawie, to postać, która niewątpliwie zapisała się w historii polskiej sztuki jako wybitny rzeźbiarz oraz medalier. W swoim dorobku artystycznym stworzył liczne polskie odznaczenia państwowe i wojskowe, które do dziś są cenione za walory artystyczne i wymowę symboliczną.
Muzykalne otoczenie, w którym dorastał, miało znaczący wpływ na jego twórczość. Jego matka, Agnieszka, będąca pianistką, wprowadzała muzykę w życie rodziny, co przyczyniło się do rozwoju pasji Edwarda do dźwięków, które towarzyszyły mu przez całe życie. Odkrycie stali, podczas wizyty w fabryce z ojcem Fryderykiem, zafascynowało go i stało się istotnym początkiem jego twórczości, związanej z tym niezwykle trwałym materiałem.
Od najmłodszych lat wykazywał talent rysunkowy, co skłoniło go do kontynuowania nauki w Liceum Sztuk Plastycznych w Katowicach w 1947 roku. Po ukończeniu liceum, dalszą edukację artystyczną podjął w Krakowie, gdzie studiował pod okiem prof. Ksawerego Dunikowskiego. Następnie zakończył studia w Warszawie w 1954 roku na Wydziale Rzeźby, gdzie uzyskał dyplom pod kierunkiem prof. Józefa Aümillera w roku 1955, specjalizując się w medaliarstwie.
Po zakończeniu edukacji, do 1959 roku, pełnił rolę organizatora oraz kustosza Muzeum Numizmatycznego w Mennicy Państwowej w Warszawie, a ten okres zaowocował zdobyciem wielu nagród za projekty odznaczeń państwowych oraz za Order Uśmiechu, przyznawany dzieciom. W latach 1960–1968 prowadził pracownię rzeźby w Katedrze Rysunków, Malarstwa i Rzeźby na Politechnice Warszawskiej, gdzie jego prace traktowały głównie o tematyce militarnej.
Jego wyjątkowe rzeźby, płaskorzeźby oraz tablice pamiątkowe upamiętniały żołnierzy, którzy polegli w kampanii wrześniowej 1939 roku oraz w czasie powstania warszawskiego. Dorobek medalierski Edwarda Gorola sięga nawet ponad 1000 prac, które obecnie można podziwiać w ponad 70 muzeach zarówno w kraju, jak i za granicą.
W swoich działaniach artystycznych był zaangażowany w życie społeczności artystycznej, pełniąc funkcję wiceprezesa oraz aktywnie działając w Okręgu Warszawskim Związku Polskich Artystów Plastyków. Jego prace najczęściej były sygnowane odwróconą literą E oraz literą G.
Edward Gorol zmarł w Warszawie w 2003 roku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera I urnowa-15-11).
Twórczość
Edward Gorol to wybitny twórca, który wzbogacił polską kulturę projektując wiele medali i odznaczeń. Jego prace obejmują m.in. współczesne wersje uhonorowań, takich jak:
- Order Virtuti Militari,
- Order Orła Białego,
- Order Zasługi RP,
- Order Odrodzenia Polski,
- Order Uśmiechu,
- Krzyż Walecznych,
- Warszawski Krzyż Powstańczy,
- Krzyż Oświęcimski,
- Krzyż Bitwy pod Lenino,
- Medal Za udział w wojnie obronnej 1939,
- Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie,
- Krzyż Batalionów Chłopskich,
- Medal Rodła,
- Krzyż Armii Krajowej,
- Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego,
- Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”,
- Medal 40-lecia Polski Ludowej.
Wśród jego monumentalnych dzieł można znaleźć znakomite rzeźby i pomniki. Na szczególną uwagę zasługuje Pomnik Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie oraz wizerunek Stefana Starzyńskiego, który został umieszczony na tablicy na budynku SGH przy ul. Rakowieckiej 24 w Warszawie.
Edward Gorol to również autor różnych medali pamiątkowych, do których zalicza się:
- Medal Polskiego Związku Badmintona,
- Medal Gloria Medicinae z wizerunkiem Józefa Strusia (1510-1566),
- Medal pamiątkowy z podobizną Grzegorza z Sanoka (1406-1477), w ilości 500 egzemplarzy,
- Medal wydany z okazji 150-lecia fabryki Autosan w Sanoku 1832-1982,
- Medal Józef Mianowski,
- Medal „Muzeum im. Przypkowskich”,
- Medal „Międzynarodowy Kongres Historyków” z 1965 r.,
- Medal „Józef Kostrzewski”,
- Medal „Mistrzostwa Armii Zaprzyjaźnionych”,
- Medal „XX-Lecie KBW”,
- Medal „50-lecie Politechniki Warszawskiej„,
- Medal „750 Lat Częstochowy”,
- Medal „150-Lecie Towarzystwa Rolniczo Hrubieszowskiego”,
- Medal „Fryderyk Chopin”,
- Medal „150-Lecie Ogrodu Botanicznego„,
- Medal „Adam Grzymała Siedlecki”,
- Medal „50-Lecie Stowarzyszenia Elektryków Polskich”,
- Medal „Jędrzej Śniadecki”,
- Medal „VI Congressus Internationalis Bibliophilorum – Jędrzejów”,
- Medal „Ogólnopolska Wystawa Łowiecka w 25 lecie PRL”,
- Medal „Ogólnopolska Wystawa Psów Ras Myśliwskich”,
- Medal „XXV Lat Manifestu Lipcowego”,
- Medal „W 60 Rocznice Oddziału PTTK w Chełmie”,
- Medal „Technikum Ekonomiczne im. Ludwika Krzywickiego„,
- Medal „Międzypaństwowe Zawody LOK”,
- Medal „XXV Lecie Wojska Ochrony Wewnętrznej”,
- Medal „XXV lat Wojsk Ochrony Pogranicza”,
- Medal „Uniwersytet Wrocławski„,
- Medal „Trzechsetna Rocznica Śmierci Samuela Przypkowskiego”,
- Medal „XX-Lecie Instytutu Hematologii„,
- Medal „Wojskowa Akademia Polityczna Im. F. Dzierżyńskiego”,
- Medal „Dziecku Urodzonemu w Mieście PKWN”,
- Medal „Centralny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego”,
- Medal „Zamek Królewski Warszawie – Ofiarodawcy 1971″,
- Medal „Młodzieżowe Zawody Przyjaźni Krajów Socjalistycznych Dwuboju Zimowym”,
- Medal „Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa”,
- Medal „Za Zasługi w Ochronie Granic PRL”,
- Medal „Sejmik Generalny w Grudziądzu”,
- Medal „Przyjaciel Szkoły”,
- Medal „Za Zasługi Dla Pomorskiego Okręgu Wojskowego”,
- Medal „Władysław Biegański 1857-1917”,
- Medal „DDR-PRL-Freundschaft – Przyjaźń 1972”,
- Medal „Mikołaj Rej – Ojciec Literatury Polskiej”,
- Medal „Dr Tytus Chałubiński 1820-1889″,
- Medal „Feliks Przypkowski – W Setną Rocznice Urodzin Założyciela Muzeum” – 1872-1951,
- Medal „W 50 Rocznicę Powstania ZSRR”,
- Medal „Feliks Dzierżyński 1877-1926”,
- Medal „Mistrzostwa Armii Zaprzyjaźnionych- W Piłce Ręcznej”,
- Medal „Mistrzostwa Armii Zaprzyjaźnionych- W Strzelaniu”,
- Medal „Głowa Żołnierza – Medal Nagrodowy”,
- Medal „II Ogólnopolski Festiwal Młodych Skrzypków” – Warszawa 1973,
- Medal „XXV Lat Wojskowego Biura Studiów i Projektów Budowlanych”,
- Medal „Za Zasługi w Organizacji Obchodów w 500 Lecie Mikołaja Kopernika„,
- Medal „XXX lecie Ludowego Wojska Polskiego – Spartakiada 1973”,
- Medal „Marcel Nowotko 1893-1942″,
- Medal „Tarchomin – Polfa 1823-1973”,
- Medal „50-Lat Polskich Organizacji Filatelistycznych Ziemi Bydgoskiej”,
- Medal „Absolwentom Wyższej Szkoły Oficerskiej 1973”,
- Medal „III Krajowa Konferencja Filatelistyczna “MUSICALIANA” Bydgoszcz.”
Przypisy
- Edward Gorol [online], Mikołowskie Towarzystwo Historyczne [dostęp 14.06.2020 r.]
- Lista pochowanych. Edward Gorol. um.warszawa.pl. [dostęp 19.07.2017 r.]
- Odznaczenia. pgorol-medalierstwo.pl. [dostęp 21.07.2015 r.]
- Kto jest kim w Polsce, edycja IV (zespół redakcyjny Beata Cynkier i inni), Warszawa 2001, s. 260.
- Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 187. ISBN 83-01-06109-X.
- Przygotowania do obchodów 500 rocznicy śmierci wielkiego humanisty – Grzegorza z Sanoka. „Nowiny”, s. 4, nr 218 z 24.09.1976 r.
- Medale pamiątkowe, okolicznościowe wydawnictwa, walory filatelistyczne w 500 rocznicę śmierci Grzegorza z Sanoka. „Nowiny”, s. 6, nr 34 z 12-13.02.1977 r.
- Autosan. Praca zbiorowa pod redakcją Adama Orłowskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1982, s. 4. ISBN 83-205-3466-6.
- Mennica Państwowa (WARSAW), Medale Mennicy Państwowej. (Tekst katalogu ... opracowała ... Wiesława Kowalczyk ... Aleksandra Kopydłowska.), MW, 1974, OCLC 504589036 [dostęp 13.06.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Karol Dziuba | Benon Maliszewski | Henryk Sakwerda | Anna Dereszowska | Wojciech Pukocz | Andrzej Wojaczek | Daria (piosenkarka) | Jadwiga Skupnik | Zbigniew Kalemba | Jan Michał Raspazjan | Maciej Melecki | Joanna Olejarczyk | Bak (raper) | Mateusz Jakubiec | Arkadiusz Kremza | Genowefa Jakubowska-Fijałkowska | Paweł Targiel | Rafał Wojaczek | Adam Sikora (filmowiec)Oceń: Edward Gorol